Alles over de Wet DBA en hoe jij het personeelstekort oplost met RPO

Hoe werkt Recruitment Process Outsourcing? Wet DBA: Wat je moet weten over de laatste ontwikkelingen en gevolgen

De arbeidsmarkt in Nederland verandert voortdurend, en de zorgsector is daarop geen uitzondering. Met de invoering van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) staat er veel op het spel. Hoewel deze wet al sinds 2016 bestaat, heeft de Belastingdienst de handhaving ervan lange tijd opgeschort.

Nu is echter duidelijk dat de Belastingdienst gaat handhaven vanaf 1 januari 2025. Deze opheffing van het handhavingsmoratorium zorgt voor onzekerheid en mogelijk grote gevolgen voor zowel opdrachtgevers als zelfstandigen in de zorg.

De nieuwe wet, die als doel heeft schijnzelfstandigheid te voorkomen en een gelijker speelveld te creëren, maakt dat zorginstellingen vrezen voor boetes en naheffingen. Hierdoor willen zij minder met zzp’ers werken en meer inzetten op vaste dienstverbanden. In de praktijk is dat echter een flinke uitdaging, want het personeelstekort in de zorg is nog altijd aanzienlijk.

Zorginstellingen zitten met een dilemma: ze willen voldoen aan de nieuwe regels om oneerlijke concurrentie te voorkomen en schijnzelfstandigheid tegen te gaan, maar ze hebben moeite om voldoende geschikte vaste werknemers te vinden.

Recruitment Process Outsourcing (RPO), kan een uitkomst bieden. Door in te zetten op een recruitmentpartner zoals Recruitment Now met RPO diensten, kunnen zorginstellingen wél langdurige, duurzame arbeidsrelaties aangaan, zonder afhankelijk te zijn van mogelijk evidente schijnzelfstandigen of onduidelijke constructies.

In dit blog gaan we dieper in op de Wet DBA, de gevolgen voor de zorgsector, en hoe RPO kan helpen bij het vinden van echte werknemers in vaste dienst, zodat zorgorganisaties zich weer volledig kunnen richten op kwalitatieve zorg.

Wat is de Wet DBA?

De Wet DBA staat voor Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. Deze wet is in het leven geroepen om schijnzelfstandigheid te voorkomen en een einde te maken aan de onduidelijke situatie rond de beoordeling arbeidsrelaties.

Kort gezegd beoogt de Wet DBA de verantwoordelijkheden voor het correct vaststellen van de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer te verduidelijken. Waar voorheen met de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie) werd gewerkt, is nu het idee dat partijen hun contractuele afspraken op orde moeten hebben en deze moeten toetsen aan door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten. Het doel: een gelijker speelveld en voorkomen dat zelfstandigen eigenlijk in loondienst zijn, zonder dat er sociale premies en loonheffingen worden afgedragen.

Sinds de invoering is er veel onduidelijkheid geweest, zowel bij opdrachtgevers als zelfstandigen. Deze onduidelijkheid heeft tot uitstel van handhaving geleid. De Belastingdienst richtte zich tot nu toe vrijwel uitsluitend op evidente schijnzelfstandigen en kwaadwillenden.

Maar vanaf 1 januari 2025 geldt een nieuwe fase: de Belastingdienst gaat daadwerkelijk handhaven. Dit houdt in dat men meer controle gaat uitoefenen, naheffingen zal opleggen en, indien nodig, boetes zal uitdelen aan opdrachtgevers die de regels niet naleven. Let op: de Belastingdienst kan controles uitvoeren en naheffingen opleggen over een periode van maximaal 5 jaar terug. De Tweede Kamer vond dit noodzakelijk om een gelijker speelveld te creëren en de normalisering van arbeidsrelaties te waarborgen.

Handhaving Wet DBA

Het idee achter de Wet DBA is dat vanaf een bepaald moment de normale regels rondom arbeidsrecht, loonbelasting en sociale premies strikt worden nageleefd. Lange tijd was er echter een handhavingsmoratorium van kracht, waardoor de Belastingdienst niet actief handhaafde.

Nu wordt dit opheffingsmoment concreet: per 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst handhaven. Dit betekent dat zorginstellingen, net als andere opdrachtgevers, hun overeenkomsten met zelfstandigen tegen het licht moeten houden.

Er moet duidelijkheid zijn over de arbeidsrelatie: zijn er sprake van andere opdrachtgevers, meerdere opdrachtgevers, een duidelijke einddatum, en worden de belangrijkste criteria voor echte zelfstandige samenwerking nageleefd?

De Belastingdienst gaat streng controleren of er mogelijke schijnzelfstandigheid in het spel is. Is de zzp’er in feite gewoon een werknemer in loondienst, maar dan verstoken van de normale regels rond loonbelasting en sociale premies?

Zijn de contractuele afspraken niet in lijn met de door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten? Dan kan de opdrachtgever worden geconfronteerd met terugwerkende kracht gecorrigeerde loonheffingen en boetes.

De overheid wil hiermee de maatschappelijke scheefgroei aanpakken en zorgen dat er niet langer sprake is van onduidelijke constructies. Het doel is dat ook zorginstellingen zich aanpassen en niet meer klakkeloos zzp’ers inhuren als verkapt personeel.

Opheffing van het handhavingsmoratorium in 2025

Dat de handhaving nu echt gaat beginnen, is een direct gevolg van de opheffing van het handhavingsmoratorium per 1 januari 2025. Dit moratorium gaf partijen tot dusver de tijd om hun arbeidsrelaties en overeenkomsten aan te passen.

De overheid vindt dat het na acht jaar na de invoering van de Wet DBA de tijd rijp is om tot duidelijke handhaving over te gaan. De Hoge Raad, de Tweede Kamer en het Ministerie van Sociale Zaken hebben in de tussentijd veelvuldig overleg gevoerd, webinars terugkijken aangeraden en wetsvoorstellen zoals het wetsvoorstel vbar (Wet VBar: Verruiming Beoordeling Arbeidsrelaties) besproken.

Maar nu is het duidelijk: vanaf 1 januari gaat de Belastingdienst strikt de beoordeling arbeidsrelaties handhaven. Dit brengt voor de zorgsector nieuwe uitdagingen met zich mee.

Voldoen aan de Wet DBA

Zorginstellingen die met zzp’ers werken, moeten ervoor zorgen dat hun overeenkomsten voldoen aan de Wet DBA. Dat betekent het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Dit kan bijvoorbeeld door te werken met modelovereenkomsten die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd.

Het gaat erom dat er geen gezagsverhouding ontstaat die doet denken aan een normale dienstbetrekking.

Daarnaast moeten opdrachtgevers rekening houden met andere factoren: werkt de zzp’er voor meerdere opdrachtgevers, is er sprake van een duidelijke einddatum van de opdracht, draagt de zelfstandige zelf ondernemersrisico en zijn er geen aanwijzingen van gedwongen zelfstandigheid?

De Belastingdienst wil verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties, zodat voor iedereen helder is wanneer we spreken van een echte zelfstandige en wanneer van een werknemer. Zzp’ers worden geacht eigen materiaal te gebruiken, eigen risico te dragen, niet verplicht persoonlijk arbeid te verrichten en niet uitsluitend voor één opdrachtgever te werken.

Als dat wel het geval is, dan kan de fiscale en juridische status worden herzien, met als gevolg dat de opdrachtgever sociale premies en loonheffingen moet afdragen.

Zo’n situatie kan aanzienlijke financiële gevolgen hebben. Om schijnzelfstandigheid voorkomen te ondersteunen, heeft de overheid via de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten gepubliceerd.

Financiële gevolgen van de Wet DBA

Wanneer opdrachtgevers niet voldoen aan de eisen van de Wet DBA, kunnen zij gedwongen zelfstandigheid creëren. Dit houdt in dat een zogenaamd zelfstandige in werkelijkheid een werknemer is. De gevolgen kunnen fors zijn. Zo kan de Belastingdienst met terugwerkende kracht naheffingen voor loonheffingen en sociale premies opleggen.

Opdrachtgevers riskeren boetes betalen en worden mogelijk geconfronteerd met hoge financiële lasten. Daarnaast worden er sancties opgelegd om de praktijk van schijnzelfstandigheid te ontmoedigen. Deze sancties kunnen opdrachtgevers noodzaken hun werkwijze grondig te herzien.

Voor zelfstandigen zelf is het risico dat zij hun zelfstandigenaftrek verliezen als duidelijk wordt dat ze eigenlijk in dienstbetrekking werken. Dit maakt het ook voor zzp’ers belangrijk om hun positie goed te beoordelen en, indien nodig, hun manier van werken aan te passen. Hoewel de Wet DBA primair gericht is op opdrachtgevers, raakt het ook de zelfstandigen die zich in een grijs gebied bevinden.

Impact op de arbeidsmarkt

De vraag is of de Wet DBA de arbeidsmarkt gaat herstellen. In principe moet de Wet DBA zorgen voor een gelijker speelveld en het tegengaan van oneerlijke concurrentie. Wanneer iedereen zich aan dezelfde regels houdt en er geen schijnconstructies bestaan, ontstaat er duidelijkheid. De gedachte is dat dit op termijn leidt tot een gezondere en eerlijkere arbeidsmarkt.

Voor opdrachtgevers en zzp’ers heeft de Wet DBA echter ook de nodige consequenties. Opdrachtgevers moeten hun contracten en overeenkomsten opnieuw onder de loep nemen en investeren in advies om schijnzelfstandigheid te voorkomen.

Zzp’ers moeten zich bewust zijn van hun ondernemersrisico en de eisen om als echte zelfstandige gezien te worden. Zo ontstaat een situatie waarin alle partijen zich bewust worden van hun rol en verantwoordelijkheid. Dit kan de markt herstellen, maar kost mogelijk tijd en inspanning.

In de zorg is de situatie extra beladen. Er heerst een personeelstekort en veel zorginstellingen huren nu zzp’ers in om roosterproblemen op te lossen. De Wet DBA kan deze flexibiliteit beperken omdat zorginstellingen bang zijn voor naheffingen en boetes.

Daardoor groeit de druk om meer vaste dienstverbanden aan te gaan. Alleen is dat niet zomaar geregeld, want de krappe arbeidsmarkt maakt het lastig om voldoende werknemers te vinden die in vaste dienst willen en kunnen treden. Dit kan leiden tot hogere werkdruk, tekorten aan personeel en langere wachttijden, terwijl de zorgbehoefte toeneemt.

De uitdagingen voor zorginstellingen

Zorginstellingen lopen tegen een groot probleem aan. Aan de ene kant willen ze voldoen aan de Wet DBA en geen risico lopen op schijnzelfstandigheid. Aan de andere kant is er sprake van een nijpend personeelstekort.

Door de schaarste aan zorgprofessionals is het niet eenvoudig om direct over te stappen op vaste dienstverbanden. Desondanks is de druk om dit wel te doen enorm, want de nieuwe wetgeving zet de inzet van zzp’ers op scherp.

Naast dat zorginstellingen het effect gaan voelen van de nieuwe wetgeving, gaan ook veel andere sectoren die vaak zelfstandigen inzetten het effect voelen. Werkgevers moeten kritisch kijken naar hun huidige samenwerkingen met zelfstandigen en mogelijke risico’s op schijnzelfstandigheid. Daarbij speelt het bredere probleem van krapte op de arbeidsmarkt een belangrijke rol, waardoor de transitie naar vaste dienstverbanden in veel sectoren extra gecompliceerd wordt.

De Belastingdienst gaat handhaven, wat betekent dat het werken met zelfstandigen die eigenlijk een verkapt dienstverband vervullen, niet langer zonder gevolgen is. De zorgsector, die al kampt met hoge werkdruk, moet zich hierop voorbereiden.

Er is behoefte aan echte werknemers in vaste dienst. Maar hoe kom je in een krappe arbeidsmarkt aan voldoende gekwalificeerde professionals die bereid zijn in loondienst te werken?

Waarom Recruitment Process Outsourcing de oplossing biedt

Hier komt Recruitment Process Outsourcing (RPO) in beeld. Recruitment Now biedt als externe recruitmentpartner een oplossing om snel, efficiënt en duurzaam vaste werknemers te vinden. Door de werving en selectie uit te besteden aan een specialist, kunnen zorginstellingen zich concentreren op hun kerntaak: het leveren van zorg. RPO kan op meerdere keren per jaar worden ingezet om te anticiperen op wisselende personeelsbehoeften, en is geschikt voor zowel grote als kleinere instellingen.

RPO is een vorm van uitbesteding waarbij een externe partij het hele recruitmentproces overneemt. Van het opstellen van vacatureteksten en arbeidsmarktcommunicatie tot het screenen en selecteren van kandidaten en het ondersteunen bij het on-boarding proces.

Dit zorgt niet alleen voor kostenbesparingen op de lange termijn, maar ook voor hogere kwaliteit in het wervingsproces. Door een professionele recruitmentpartner in te schakelen, kunnen zorginstellingen eerder geschikte werknemers vinden die bereid zijn in vaste dienst te treden, waardoor de afhankelijkheid van zzp’ers kleiner wordt.

Hoe RPO helpt bij het oplossen van een personeelstekort in de zorg

Recruitment Process Outsourcing (RPO) biedt een structurele oplossing voor het personeelsprobleem in de zorg. Door samen te werken met een gespecialiseerde RPO-partner, kunnen zorginstellingen nieuwe vaste werknemers aantrekken en behouden.

Op deze manier wordt de noodzaak om zzp’ers in te huren, en daarmee het risico op schijnzelfstandigheid, aanzienlijk verkleind. Geen langdurige inzet van zelfstandigen betekent immers dat de situatie waarin de Wet DBA een rol speelt grotendeels wordt omzeild.

Zo helpt RPO indirect om eventuele consequenties, zoals boetes of naheffingen, te voorkomen, omdat zorginstellingen uiteindelijk niet meer afhankelijk zijn van schijnconstructies, maar beschikken over een duurzaam en stabiel personeelsbestand.

Conclusie: Maak gebruik van RPO om aan de Wet DBA te voldoen en het personeelstekort op te lossen

De Wet DBA is geen papieren tijger meer. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst actief controleren en handhaven op schijnzelfstandigheid. Voor zorginstellingen betekent dit dat zij hun personeelsstrategie moeten herzien. Ze willen niet afhankelijk zijn van zzp’ers die mogelijk als verkapte werknemers functioneren. Tegelijkertijd blijft de vraag naar zorgpersoneel onverminderd groot en is het lastig om direct over te stappen op vaste dienstverbanden.

Los personeelsprobleem op bij Recruitment Now

Recruitment Now biedt met Recruitment Process Outsourcing een oplossing: door het wervings- en selectieproces uit te besteden, kunnen zorginstellingen duurzame arbeidsrelaties aangaan met medewerkers die passen binnen de normale regels van arbeidsrecht en fiscale wetgeving. RPO voorkomt het risico op schijnzelfstandigheid en helpt bij het creëren van stabiliteit in het personeelsbestand. Zo kunnen zorginstellingen zich volledig richten op hun kerntaak: het bieden van hoogwaardige zorg.